Katedra została zlokalizowana w budynku pofabrycznym przy ulicy Gdańskiej róg Żwirki. Pierwszym kierownikiem i organizatorem był przedwojenny profesor Politechniki Warszawskiej dr inż. Bolesław Dubicki, późniejszy członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk. Podstawowym zadaniem dydaktycznym Katedry było nauczanie przedmiotów związanych z teorią maszyn elektrycznych na kursie ogólnym i nauczanie specjalistyczne w ramach budowy, projektowania i eksploatacji maszyn elektrycznych i transformatorów w powiązaniu z zajęciami laboratoryjnymi. Te główne zadania pozostały aktualne do dziś w formie nadążającej za postępem nauki i techniki i zostały rozszerzone w ostatnich latach o współczesne metody komputerowe stosowane w inżynierii maszyn i urządzeń elektrycznych. Po powrocie prof. B. Dubickiego do Politechniki Warszawskiej w 1947 r., na kierownika Katedry został powołany prof. mgr inż. Eugeniusz Jezierski - znakomity znawca problematyki transformatorowej, popartej wieloletnią praktyką przemysłową. W ciągu 23 lat nieprzerwanego kierowania pracą naukową, dydaktyczną i organizacyjną wykreował liczący się w kraju i za granicą ośrodek naukowy zwany Łódzką Szkołą Transformatorową. Dzięki prawości charakteru, rzetelności w badaniach naukowych i wrodzonej życzliwości stworzył zespół w którym rozwijały się harmonijnie badania w zakresie maszyn elektrycznych i transformatorów w najbardziej nowoczesnym ujęciu metodologicznym i narzędziowym. Już w tym okresie wprowadzono do badań metody elektrodynamiki technicznej, metody i narzędzia pomiarowe do badania przebiegów i pól elektromagnetycznych, metody pomiarów drgań i hałasów maszyn i transformatorów itp. Dzięki osobistemu zaangażowaniu prof. E. Jezierskiego powstała w Łodzi nowoczesna Fabryka Transformatorów i Aparatury Trakcyjnej ELTA. Wskutek narzuconej odgórnie reorganizacji Wydziału Elektrycznego w 1971 r., Katedry: Maszyn Elektrycznych i Transformatorów, Aparatów Elektrycznych oraz Wysokich Napięć weszły w skład zintegrowanego Instytutu Transformatorów, Maszyn i Aparatów Elektrycznych.
Nominacje na dyrektorów uzyskali: w latach 1971-1974 prof. mgr inż. Stanisław Dzierzbicki, a w latach 1974-1984 prof. dr hab. Janusz Turowski. W tym okresie, w ramach Zespołu Naukowo-Dydaktycznego Maszyn Elektrycznych rozwinęły się trzy zespoły naukowo-badawcze powołane wcześniej, chociaż nieformalnie, w ramach Katedry: Zespół Maszyn Wirujących pod kierunkiem prof. mgr inż. Tadeusza Kotera Zespół Transformatorów i Przekształtników pod kierunkiem prof. dr hab. Michała Jabłońskiego Zespół Elektrodynamiki Technicznej i Mikromaszyn pod kierunkiem prof dr. hab. Janusza Turowskiego. Zespoły odegrały zasadniczą rolę w szkoleniu młodej kadry naukowej oraz podczas wykonywania badań w ramach prac realizowanych w latach osiemdziesiątych jako prac koordynowanych centralnie, przy współpracy z innymi Uczelniami i Instytutami Resortowymi.
W latach 1985 - 1992 funkcję dyrektora pełnił prof. dr hab. Janusz Turowski, a od 1992 r. do 2007 r dyrektorem był prof. dr hab. Kazimierz Zakrzewski. Od 2007 roku stanowisko dyrektora piastuje prof. dr hab. inż. Sławomir Wiak. Stanowiska te, zgodnie ze statutem Politechniki Łódzkiej uzyskuje się na zasadzie wyboru.
W tym czasie prowadzono specjalistyczne badania w zakresie projektowania silników indukcyjnych klatkowych i maszyn synchronicznych ze szczególnym uwzględnieniem strat mocy i nagrzewania. Prowadzone były badania transformatorów, dławików i przekształtników w celu poprawy parametrów eksploatacyjnych. Rozwijano także prace w ramach metod komputerowych, stosowanych do analizy pól, strat i ekranowania w maszynach elektrycznych i transformatorach. Po zmianie systemu finansowania badań naukowych w Polsce po 1990 r. i przejściu prof. prof. T. Kotera i M. Jabłońskiego na emeryturę w 1990 r. wymienione Zespoły zostały rozwiązane.
W dniu 13 listopada 2002 r. prof. Kazimierz Zakrzewski, jako dyrektor Instytutu, zwrócił się do Dziekana Wydziału Elektrotechniki i Elektroniki prof. dr hab. Andrzeja Materki o wszczęcie postępowania dotyczącego zmiany dotychczasowej nazwy Instytutu Maszyn Elektrycznych i Transformatorów Politechniki Łódzkiej na Instytut Mechatroniki i Systemów Informatycznych Politechniki Łódzkiej. Po zakończeniu postępowania, Senat Politechniki Łódzkiej, zatwierdził zmianę nazwy z dniem 1 stycznia 2003 r. Zmiana ta była podyktowana ewolucją, która nastąpiła w ciągu ostatnich lat w działalności naukowej i dydaktycznej naszego Instytutu. Wystąpienie w tej sprawie było wynikiem długotrwałej dyskusji w Instytucie, dotyczącej zmiany jego nazwy tak, aby była ona zbieżna z tematyką prowadzonych prac naukowo-badawczych i naszym uczestnictwem w procesie dydaktycznym na Wydziale Elektrotechniki i Elektroniki Politechniki Łódzkiej. Propozycja ta uzyskała poparcie wszystkich pracowników Instytutu. Instytut, specjalizujący się od wielu lat w zakresie maszyn elektrycznych i transformatorów, ulegał stopniowym przeobrażeniom w związku z rozwojem metod komputerowego wspomagania projektowania i badania urządzeń, które spowodowały osiągnięcie jego możliwości badawczych i dydaktycznych także w dziedzinie wiedzy, jaką jest Informatyka Stosowana. Należy nadmienić, że ponad 80% zajęć dydaktycznych prowadzonych przez Instytut na Wydziale Elektrotechniki i Elektroniki PŁ dotyczy obecnie szeroko pojętych zajęć informatycznych.
